Eğitim Planı: Kendisinin ve başkalarının duygularına uygun tepkiler verir

1. Beceri Tanıtma Evresi

Beceri Tanımı ve Önemi: Kendisinin ve başkalarının duygularına uygun tepkiler verme becerisi, çocuğun sosyal ilişkilerde empati geliştirmesini ve sosyal uyum sağlamasını destekler. Bu beceri, çocuğun başkalarının duygularını anlamasını ve bu duygulara uygun jest, mimik veya sözel tepkilerle yanıt vermesini içerir. Çocuğun sosyal kabul görmesini ve iletişim becerilerini artırır.

Kazandırılacak Davranışlar:

  • Duyguları belirten jestleri/mimikleri taklit eder.
  • Duyguları görseller üzerinde tanır ve gösterir.
  • Görselde yer alan duyguları söyler.
  • Başkalarının duygularını anlamak için uygun tepkiler verir.

Kullanılacak Öğretim Yöntemleri:

  • Doğrudan öğretim yöntemi
  • Etkinlik temelli öğretim
  • Model olma ve taklit

Modül ve Bölüm Bilgisi:

  • Modül: Sosyal Beceriler
  • Bölüm: Duyguları Tanıma, Anlama ve İfade Etme

Örnek Çalışma: Eğitimci, çocuğun önüne duygu kartları koyar ve her bir karta işaret ederek sorar: “Bu kişi mutlu. Ona nasıl bir tepki verebilirsin?” Çocuk, uygun bir şekilde gülümser ve “Çok güzel!” gibi bir tepki verir. Yönerge: “Bu karta bak ve uygun bir tepki göster.” Doğru bir şekilde yapıldığında sözel pekiştireç kullanılır: “Harika, çok güzel tepki verdin!”

2. Uygulama Evresi

Okuldaki Çalışma Yöntemleri:

  1. Jest ve Mimiklerle Duyguları Taklit Etme:
    • Öğretmen, çocuğa mutlu, üzgün, şaşkın ve kızgın ifadeleri model olarak gösterir ve çocuğun bunları taklit etmesini ister.
    • Yönerge: “Benim gibi gülümse. Bu bir mutluluk ifadesi.”
  2. Görseller Üzerinde Duyguları Tanıma:
    • Çocuğa duygu kartları sunulur ve her bir kartın hangi duyguyu ifade ettiğini göstermesi istenir.
    • Yönerge: “Bu karttaki kişinin duygusunu göster.”
  3. Duyguları Sözel Olarak İfade Etme:
    • Çocuk, görsellerdeki kişilerin duygularını sözel olarak ifade eder. Örneğin: “Bu kişi üzgün çünkü ağlıyor.”
    • Yönerge: “Bu yüzü incele ve ne hissettiğini söyle.”
  4. Uygun Tepkiler Verme:
    • Çocuk, diğer öğrencilerin veya öğretmenin gösterdiği duygulara uygun tepkiler verir. Örneğin: “Arkadaşın üzgün. Ona bir şey söyle.”
    • Yönerge: “Arkadaşın üzgünse nasıl bir tepki verirsin?”

Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:

  1. Günlük Durumlardan Örneklerle Çalışma:
    • Aile, çocuğun günlük yaşamda gördüğü duygulara uygun tepkiler vermesini teşvik eder. Örneğin: “Kardeşin üzgün görünüyor. Ona ne diyebilirsin?”
  2. Hikaye ve Film Üzerinde Çalışma:
    • Aile, çocuğun hikayelerdeki veya filmlerdeki karakterlerin duygularını tanımasını ve uygun tepkiler vermesini sağlar. Örneğin: “Bu karakter mutluysa, ona ne söylemek istersin?”
  3. Paylaşma ve Etkileşim:
    • Aile, çocuğun kendisinin yaşadığı duyguları paylaşmasını ve başkalarının duygularını anlamasını destekler. Örneğin: “Bugün seni mutlu eden bir şey oldu mu?”

Ek Açıklamalar: Bu evrede çocuğun yaptığı doğru davranışlar pekiştireçlerle desteklenir. Yanlış durumda rehberlik edilerek doğru yöntem modelleme yöntemiyle gösterilir ve çocuğun tekrar yapması sağlanır.

3. Pekiştirme Evresi

Bu aşamada çocuğun duyguları tanıma ve uygun tepkiler verme becerisini pekiştirmek için farklı bağlamlarda çalışmalar yapılır.

Okuldaki Çalışma Yöntemleri:

  1. Farklı Görsellerle Çalışma:
    • Öğretmen, çocuğa farklı duygu kartları sunar ve uygun tepkiler vermesini ister. Örneğin: “Bu kişi şaşkın. Ona ne diyebilirsin?”
  2. Grup Çalışmaları:
    • Çocuk, bir grup etkinliğinde diğer çocukların jest ve mimiklerini tanıyarak duygulara uygun tepkiler verir.
  3. Oyunlarla Pekiştirme:
    • Çocuk, bir oyunda duygu kartlarını kullanarak tepkiler verir. Örneğin: “Üzgün bir kart seç ve ona uygun bir şey söyle.”

Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:

  1. Evde Günlük Durumlarla Çalışma:
    • Aile, çocuğun evdeki durumlara uygun tepkiler vermesini sağlar. Örneğin: “Baban çok yorgun. Ona ne diyebilirsin?”
  2. Hikaye ve Film Üzerinde Pekiştirme:
    • Aile, çocuğun hikaye veya film karakterlerinin duygularına uygun tepkiler vermesini sağlar.

4. Genelleme Evresi

Bu evrede çocuğun öğrendiği becerileri farklı ortamlar ve kişilerle uygulaması sağlanır.

Okuldaki Çalışma Yöntemleri:

  1. Sınıf Dışı Etkinlikler:
    • Çocuk, kantinde veya bahçede diğer çocukların duygularına uygun tepkiler verir.
  2. Grup Çalışmaları:
    • Çocuk, grup etkinliklerinde öğrendiği becerileri uygular.

Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:

  1. Doğal Ortamlarda Çalışma:
    • Aile, çocuğun parkta veya sosyal etkinliklerde diğer insanların duygularını anlamasını ve uygun tepkiler vermesini teşvik eder.
  2. Sosyal Etkinliklerde Çalışma:
    • Aile, çocuğun sosyal etkinliklerde öğrendiği becerileri arkadaşlarıyla uygulamasını destekler.

Ek Açıklamalar: Genelleme evresinde çocuğun yaptığı her doğru davranış övgüyle desteklenir. Yanlış durumlarda doğru yöntem tekrar gösterilir ve çocuğun beceriyi farklı bağlamlarda uygulaması teşvik edilir.

Sonuç

Başkalarının ve kendisinin duygularına uygun tepkiler verme becerisi, çocuğun empati, sosyal iletişim ve sosyal uyum yeteneklerini geliştiren önemli bir araçtır. Bu becerinin tanıtım, uygulama, pekiştirme ve genelleme aşamalarında sistematik bir şekilde çalışılması, çocuğun bu beceriyi günlük yaşamında etkili bir şekilde kullanmasını sağlar. Aile ve öğretmenin iş birliği, öğrenmenin kalıcılığını artırır ve çocuğun gelişimini destekler.