Eğitim Planı: Sözcüklerin Sesbirim Özelliklerini Ayırt Etme

1. EVRE: BECERİ TANITMA EVRESİ

Bu evrede öğrenciye, sözcüklerin sesbirim özelliklerini ayırt etme becerisi tanıtılır. Bu hedef, öğrencinin dil farkındalığını geliştirmesini sağlar ve okuma-yazma becerilerinin temelini oluşturur. Öğrenci, sözcüklerin ilk ve son seslerini tanıma, aynı sesle başlayan ya da biten sözcükleri ayırt etme gibi beceriler kazanır.

Olumlu Gelişim Alanları:

  • Ses farkındalığı ve fonolojik beceriler gelişir.
  • Sözcük analizi ve ses tanıma yeteneği artar.
  • Okuma-yazma süreci için güçlü bir temel oluşturur.

Hedef Davranışlar:

  1. Söylenen iki sözcüğün aynı sesle başlayıp başlamadığını ayırt eder.
  2. Söylenen iki sözcüğün aynı sesle bitip bitmediğini ayırt eder.
  3. Söylenen sözcüğün ilk sesini söyler.
  4. Söylenen sözcüğün son sesini söyler.
  5. Söylenen bir sözcükle aynı sesle başlayan veya biten yeni bir sözcük üretir.

Kullanılacak Öğretim Yöntemleri:

  • Doğrudan Öğretim Yöntemi: Sesleri belirleme ve ayırt etme çalışmaları.
  • Etkinlik Temelli Öğretim: Oyunlar ve grup aktiviteleri ile öğrenme.
  • Kelime Kartları Kullanımı: Görsel ve işitsel materyallerle çalışma.

Örnek Çalışmalar:

  1. Aynı Sesle Başlayan Sözcükler: Öğretmen, “Araba” ve “Ağaç” gibi sözcükler söyler. Öğrenci, sözcüklerin aynı sesle başlayıp başlamadığını belirler.
  2. İlk ve Son Ses Çalışması: “Elma” kelimesinin ilk sesi “E” ve son sesi “A” öğrenci tarafından söylenir.
  3. Kart Çalışması: Kelime kartlarından aynı sesle başlayan ya da biten sözcükler eşleştirilir.
  4. Yeni Sözcük Üretme: “Kedi” kelimesinin ilk sesine uygun olarak “Karpuz” gibi bir sözcük üretilir.

2. EVRE: UYGULAMA EVRESİ

Sınıf Ortamında Öğretmen İçin Çalışmalar:

  1. Ses Eşleştirme Oyunu: Öğrencilere farklı kelime kartları dağıtılır. Aynı sesle başlayan veya biten kartlar eşleştirilir.
  2. Dinleme ve Belirleme Çalışması: Öğretmen, “Masa” ve “Meşe” gibi sözcükler söyler. Öğrenciler, bu sözcüklerin aynı sesle başlayıp başlamadığını belirtir.
  3. Ritimli Söyleme: Öğrenciler, ritim tutarak ilk ve son sesleri tekrar eder. Örneğin, “Kalem – K ve M.”
  4. Kelime Domino Oyunu: Sözcüklerin seslerine göre domino taşları gibi birleştirilmesi sağlanır. Örneğin, “Top – Portakal.”

Evde Ebeveyn İçin Çalışmalar:

  1. Günlük Ses Farkındalığı Çalışmaları: Çocuk, evdeki nesnelerin isimlerini söyler ve ilk ya da son seslerini belirtir. Örneğin, “Lamba – L ve A.”
  2. Ses Üretme Oyunu: Ebeveyn bir sözcük söyler ve çocuktan bu sözcüğün son sesiyle başlayan bir kelime üretmesini ister.
  3. Kelime Kartları ile Oyun: Evde kelime kartlarıyla aynı sesle başlayan ya da biten sözcükler eşleştirilir.
  4. Şiir ve Tekerleme Çalışması: Uyumlu seslerden oluşan tekerlemeler birlikte okunur.

3. EVRE: PEKİŞTİRME EVRESİ

Bu evrede öğrenci, öğrendiği sesbirim farkındalığını farklı etkinliklerle pekiştirir.

Sınıf Ortamında Pekiştirme Çalışmaları:

  1. Ses Yarışması: Öğrenciler sırayla bir sözcüğün ilk ya da son sesini söyler. Doğru cevaplar ödüllendirilir.
  2. Grupla Kelime Üretme: Grup çalışmasında, öğrenciler aynı sesle başlayan ya da biten kelimeler üretir.
  3. Ses Tablosu Çalışması: Seslerin yazılı olduğu bir tablo üzerinde öğrenciler kelime örnekleri oluşturur.
  4. Hikaye Yazma: Aynı sesle başlayan sözcüklerden kısa hikayeler oluşturulur.

Evde Pekiştirme Çalışmaları:

  1. Sesli Kitap Okuma: Çocuk, dinlediği bir hikayeden sözcükleri seçerek seslerini belirler.
  2. Kelime Domino Oyunu: Aile bireyleriyle kelime domino oynanır. Örneğin, “Bardak – Kalem.”
  3. Hikaye Dinleme ve Ses Bulma: Çocuk, dinlediği hikayeden aynı sesle başlayan ya da biten sözcükleri ayırır.
  4. Hecelerle Şiir Yazma: Çocuk, belirli seslerle başlayan sözcüklerden şiir yazar.

4. EVRE: GENELLEME EVRESİ

Bu aşamada öğrenci, öğrendiği sesbirim farkındalığını farklı ortam ve durumlarda uygular.

Sınıf Ortamında Genelleme Çalışmaları:

  1. Dış Mekanda Çalışma: Bahçede bulunan nesnelerin isimleri belirlenir ve sesleri ayırt edilir. Örneğin, “Taş – Ş.”
  2. Yeni Kelimelerle Çalışma: Daha önce çalışılmayan kelimelerle ses analiz çalışmaları yapılır.
  3. Serbest Etkileşim: Öğrenciler birbirlerine kelimeler sorar ve seslerini ayırt eder.

Evde Genelleme Çalışmaları:

  1. Toplumda Uygulama: Çocuk, markette ürünlerin isimlerini seslerine göre analiz eder. Örneğin, “Ekmek – K.”
  2. Aile Etkileşimleri: Çocuk, aile bireyleriyle ses farkındalığı oyunları oynar.
  3. Seslerle Hikaye Yazma: Çocuk, belirli seslerle başlayan ya da biten kelimelerden hikaye oluşturur.

SONUÇ

Bu plan, öğrencinin sözcüklerin sesbirim özelliklerini ayırt etme becerisini kazandırmayı, pekiştirmeyi ve genellemeyi hedefler. Sistematik uygulamalar ve ev-okul iş birliği ile öğrenci, dil farkındalığını artırarak erken okuryazarlık becerilerini güçlendirecektir.