Eğitim Planı: Olumsuz Durumlara Uygun Tepki Verme

1. EVRE: BECERİ TANITMA EVRESİ

Bu evrede, öğrenciye hata yapma, öfkelenme, haksızlığa uğrama, reddedilme, alay edilme ve zorbalık gibi olumsuz durumlara karşı uygun tepkiler verme becerisi tanıtılır. Bu beceri, öğrencinin duygusal düzenlemeyi öğrenmesine, özgüven kazanmasına ve sosyal uyumunu artırmasına katkı sağlar.

Olumlu Gelişim Alanları:

  • Duygusal farkındalık ve kontrol becerileri gelişir.
  • Çatışma çözme ve problem çözme yetenekleri artar.
  • Sosyal ilişkilerde kabul ve güven kazanır.

Hedef Davranışlar:

  1. Hata yaptığında özür diler ve çözüm önerir.
  2. Öfkelendiğinde sakinleşmek için uygun bir strateji uygular.
  3. Haksızlığa uğradığında durumu ifade eder.
  4. Reddedildiğinde uygun tepkiler verir ve alternatif çözümler üretir.
  5. Alay edildiğinde duygusal tepkilerini kontrol eder.
  6. Zorbalığa uğradığında durumu güvendiği bir kişiye bildirir.

Kullanılacak Öğretim Yöntemleri:

  • Doğrudan Öğretim Yöntemi: Modelleme ve rehberlik.
  • Etkinlik Temelli Öğretim: Oyunlar ve dramatik canlandırmalar.
  • Duygu Kartları ve Hikayeler: Görsel ve sözel materyaller kullanarak öğrenme.

Örnek Çalışmalar:

  1. Duygu Kartları: Örneğin, bir çocuğun ağladığı bir kart gösterilerek, “Bu çocuk neden üzgün olabilir?” sorusu sorulur ve uygun tepki çalışılır.
  2. Modelleme: Öğretmen, haksızlığa uğrama durumunda nasıl tepki verileceğini gösterir ve öğrenciden bu davranışı tekrarlaması istenir.
  3. Drama Çalışmaları: “Bir oyun sırasında kaybedersen nasıl davranmalısın?” gibi senaryolar oluşturulur ve uygulama yapılır.

2. EVRE: UYGULAMA EVRESİ

Sınıf Ortamında Öğretmen İçin Çalışmalar:

  1. Rol Oynama: Sınıfta, “Bir arkadaşın sana haksızlık yaparsa ne dersin?” gibi senaryolar dramatize edilir. Öğrenci, uygun tepkiler verir ve sınıf arkadaşlarıyla paylaşır.
  2. Oyun Temelli Yaklaşım: “Hataları Bul ve Çöz” adlı bir oyun oynanır. Öğrenci, belirli durumlarda yapılan hataları fark eder ve çözüm önerir.
  3. Duygu Günlüğü: Her gün, öğrencinin duygu durumunu yansıttığı bir çizelge doldurması sağlanır. Örneğin, “Bugün öfkelendiğin bir durum oldu mu? Ne yaptın?” sorusu yöneltilir.
  4. Empati Kartları: Öğrenciye farklı senaryolar anlatılır. Örneğin, “Arkadaşın seni dışladıysa nasıl hissedersin ve ne yaparsın?” sorusu üzerinde çalışılır.

Evde Ebeveyn İçin Çalışmalar:

  1. Günlük Durum Çalışmaları: Örneğin, çocuğun bir oyun sırasında kaybetmesi durumunda nasıl tepki verdiği değerlendirilir ve alternatifler sunulur.
  2. Hikaye Okuma: “Bir gün Ali hata yaptı” gibi hikayeler okunarak, “Ali ne yapmalıydı?” sorusu üzerinden rehberlik yapılır.
  3. Duygusal Tepki Çalışmaları: Çocukla birlikte duygularını ifade etme etkinlikleri yapılır. Örneğin, “Bugün seni ne sinirlendirdi?” sorusuna yanıt alınıp çözüm yolları tartışılır.
  4. Rol Değişimi: Ebeveyn, çocuğun yaşadığı bir durumu canlandırır. Çocuk, ebeveynin rolünü oynar ve durumun nasıl çözülmesi gerektiği üzerinde konuşulur.

3. EVRE: PEKİŞTİRME EVRESİ

Bu evrede, öğrenci tarafından öğrenilen uygun tepki verme davranışları pekiştirilir ve daha fazla uygulanması sağlanır.

Sınıf Ortamında Pekiştirme Çalışmaları:

  1. Grupla Oyun: Sınıfta, “Bir arkadaş seni dışladı, ne yaparsın?” gibi grup oyunları oynanır ve herkes sırayla cevap verir.
  2. Oyun Sonrası Değerlendirme: Herhangi bir sınıf içi etkinlik sonrası öğrencilerin duygularını ifade etmeleri sağlanır. Örneğin, “Bu oyunda kaybettiğinde nasıl hissettin?” gibi sorular sorulur.
  3. Sözel Pekiştirme: Öğretmen, öğrencinin uygun tepkiler verdiği her durumda onu takdir eder (örneğin, “Bu harika bir çözüm önerisiydi!”).

Evde Pekiştirme Çalışmaları:

  1. Aile Etkileşimleri: Aile bireyleri, çocuğa olumsuz bir durum yaratır ve uygun tepkiler vermesi teşvik edilir. Örneğin, “Kardeşin oyuncağını aldıysa ne dersin?”
  2. Davranış Çizelgesi: Çocuğun gün boyunca verdiği uygun tepkiler bir tabloya işlenir ve gün sonunda bu davranışlar ödüllendirilir.
  3. Hikaye Tamamlama: Ebeveyn, çocuğa bir hikaye başlar ve çocuğun bu hikayeyi tamamlamasını ister. Örneğin, “Ali hata yaptı ve…”

4. EVRE: GENELLEME EVRESİ

Bu aşamada öğrenci, öğrendiği beceriyi farklı ortamlarda ve kişilerle genelleştirir.

Sınıf Ortamında Genelleme Çalışmaları:

  1. Farklı Senaryolar: Öğrenciye, sınıfta daha önce karşılaşmadığı yeni senaryolar verilir. Örneğin, “Birisi sana bağırırsa nasıl cevap verirsin?”
  2. Yeni Kişilerle Çalışma: Sınıfa farklı bir öğretmen veya personel davet edilir ve öğrencinin bu kişilere uygun tepki verip vermediği gözlemlenir.
  3. Açık Alan Etkinlikleri: Sınıf dışında yapılan etkinliklerde öğrencinin olumsuz durumlara verdiği tepkiler değerlendirilir.

Evde Genelleme Çalışmaları:

  1. Toplum İçi Çalışmalar: Öğrenciye, parkta bir arkadaşla sorun yaşarsa nasıl davranması gerektiği konusunda rehberlik edilir.
  2. Farklı Mekanlarda Çalışma: Alışveriş sırasında yaşanan bir durum üzerinden öğrencinin tepki verme çalışması yapılır. Örneğin, “Kasiyer yanlış para verdiyse ne yaparsın?”
  3. Akrabalarla Etkileşim: Öğrenci, daha az tanıdığı bir akrabasıyla yaşadığı bir olayda uygun tepkiler verir ve bu durum gözlemlenir.

SONUÇ

Bu plan, öğrencinin olumsuz durumlara uygun tepki verme becerisini kazandırmayı, pekiştirmeyi ve genelleştirmeyi hedefler. Sistematik çalışmalar ve geri bildirimlerle öğrenci, bu beceriyi hayatının tüm alanlarına taşıyabilecek ve daha güçlü bir sosyal bağ kurabilecektir. Hem öğretmen hem ebeveyn iş birliği bu sürecin başarısını artıracaktır.