Çeşitli sesleri çıkartır

Eğitim Planı: Çeşitli sesleri çıkartır

1. Beceri Tanıtma Evresi

Beceri Tanımı ve Önemi: Çeşitli sesleri çıkartma becerisi, çocuğun dil ve iletişim becerilerinin temel taşını oluşturur. Ünlü ve ünsüz seslerin çıkarılması, dilin ritmini ve tonlamasını anlamaya yönelik bir hazırlık aşamasıdır. Bu beceri, çocuğun duyduğu sesleri taklit ederek dilsel farkındalık kazanmasını sağlar ve gelecekteki iletişim yeteneklerini destekler.

Kazandırılacak Davranışlar:

  • Ünlü ve ünsüz sesleri kullanarak mırıldanma.
  • Ünlü ve ünsüzden oluşan kapalı heceleri çıkarma (ör. “am,” “on”).
  • Ünsüz ve ünlüden oluşan açık heceleri çıkarma (ör. “ba,” “da”).

Kullanılacak Öğretim Yöntemleri:

  • Söz Öncesi Dönem Millieu Dil Öğretimi (SÖMDÖ)
  • Oyun temelli öğrenme
  • Doğrudan öğretim yöntemi

Modül ve Bölüm Bilgisi:

  • Modül: Dil, İletişim ve Oyun
  • Bölüm: Söz Öncesi İletişim Dönemi

Örnek Çalışma: Öğretmen, yansıma ses kartlarını çocuğa gösterir ve “ma-ma,” “ba-ba” gibi sesler çıkarır. Çocuktan, bu sesleri tekrar etmesi istenir. Yönerge: “Benim söylediğim sesi sen de söyle.” Doğru yapılan bir çalışmada sözel pekiştireç verilir: “Harika! Çok güzel söyledin.”

2. Uygulama Evresi

Okuldaki Çalışma Yöntemleri:

  1. Ünlü-Ünsüz Seslerin Çıkartılması:
    • Öğretmen, yansıma ses kartlarından birini seçerek “ba-ba” veya “da-da” gibi sesler çıkarır. Çocuk, bu sesleri tekrarlayarak öğrenir.
    • Yönerge: “Şimdi bu sesi benim gibi tekrar et.”
  2. Kapalı ve Açık Hecelerin Çıkartılması:
    • Öğretmen, çocuğun önüne kapalı (ör. “am,” “on”) ve açık hecelerin (ör. “ma,” “ba”) yer aldığı kartları koyar ve çocuktan bu sesleri çıkarmasını ister.
    • Yönerge: “Bu kartta yazan sesi söyle.”
  3. Şarkılar ve Oyunlar:
    • Şarkılar ve oyunlarla ses çıkarma çalışmaları yapılır. Örneğin, bir oyuncak bebek için “baba” sesi çıkarılır ve çocuktan bunu taklit etmesi istenir.

Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:

  1. Yansıma Ses Kartları ile Çalışma:
    • Ebeveyn, çocuğun ilgisini çekecek ses kartları kullanarak ünlü ve ünsüz seslerin çıkarılmasını sağlar. Örneğin, “Ba-ba-ba” veya “Da-da-da” gibi tekrarlarla çalışır.
  2. Doğal Sesleri Taklit Etme:
    • Aile, çocuğa doğadaki sesleri taklit ettirir. Örneğin, “Kedi nasıl miyavlıyor? Hadi sen de söyle.”
  3. Şarkılar ve Tekrarlama:
    • Ebeveyn, tekrarlayan seslerden oluşan basit şarkılar söyler ve çocuktan bu şarkıları tekrar etmesini ister. Örneğin, “La-la-la” gibi seslerle bir melodi oluşturur.

Ek Açıklamalar: Bu evrede çocuğun doğru yaptığı her çalışma pekiştirme ifadeleriyle desteklenir. Yanlış yapılan durumlarda sabırla doğru ses modeli gösterilir ve çocuğun tekrar denemesi sağlanır. Örneğin, “Evet, bu sesi çok güzel söyledin, tekrar deneyelim!” şeklinde teşvik edilir.

3. Pekiştirme Evresi

Bu aşamada çocuğun çeşitli sesleri çıkartma becerisini daha kalıcı hale getirmek için tekrarlı uygulamalar ve farklı yöntemlerle çalışılır. Hedef, çocuğun bu sesleri doğal ve akıcı bir şekilde çıkarabilmesini sağlamaktır.

Okuldaki Çalışma Yöntemleri:

  1. Ses Tekrarlama Çalışmaları:
    • Öğretmen, ünlü ve ünsüz seslerden oluşan heceleri sırasıyla çıkarır ve çocuktan tekrarlamasını ister. Örneğin: “Ba-ba,” “ma-ma,” “ta-ta.”
    • Yönerge: “Bu sesi benim gibi tekrar et.”
  2. Şarkı ve Ritim Çalışmaları:
    • Çocuk, tekrarlı seslerin yer aldığı bir şarkıya eşlik eder. Örneğin: “La-la-la,” “Da-da-da.” Öğretmen, ritim tutarak çocuğun katılımını destekler.
  3. Oyun ve Eğlenceyle Çalışma:
    • Öğretmen, bir kukla veya oyuncakla ses çıkarma oyunu oynar. Örneğin: “Kukla ‘ba-ba’ dedi. Hadi sen de söyle.”

Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:

  1. Doğal Sesleri Pekiştirme:
    • Aile, çocuğun doğadan duyduğu sesleri tekrar etmesini sağlar. Örneğin: “Kuş cıvıldıyor, hadi sen de ‘cıv-cıv’ de.”
  2. Şarkılar ve Tekrarlama Çalışmaları:
    • Aile, çocuğun dikkatini çekecek basit bir şarkı oluşturur. Örneğin: “Ba-ba-ba” veya “Ma-ma-ma” gibi tekrarlar içeren bir melodi.
  3. Eğlenceli Etkileşimler:
    • Ebeveyn, oyuncak hayvanlar veya bebeklerle oyun oynarken çocuğun ses çıkarmasını teşvik eder. Örneğin: “Bebek ağlıyor, hadi sen de ‘ağ-ağ’ de.”

Ek Açıklamalar: Pekiştirme evresinde, çocuğun yaptığı her doğru çalışma övgüyle desteklenir. Örneğin: “Çok güzel söyledin, harika bir iş çıkardın!” Yanlış durumda sabırla rehberlik edilerek doğru ses modeli gösterilir ve çocuğun yeniden denemesi sağlanır.

4. Genelleme Evresi

Bu evrede çocuğun öğrendiği sesleri farklı ortamlar ve bağlamlarda uygulayabilmesi sağlanır. Amaç, bu becerinin günlük hayatta doğal bir şekilde kullanılmasını teşvik etmektir.

Okuldaki Çalışma Yöntemleri:

  1. Sınıf Dışı Etkinlikler:
    • Çocuk, bahçede farklı nesnelere dokunarak bunlardan çıkan sesleri taklit eder. Örneğin: “Top ‘pat’ dedi. Sen de bu sesi çıkar.”
  2. Grup Çalışmaları:
    • Çocuk, bir grup etkinliğine katılarak sırayla ses çıkarma çalışması yapar. Örneğin, bir öğrenci “ma-ma” sesi çıkarırken diğeri bu sesi tekrarlar.

Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:

  1. Alışverişte Ses Tekrarı:
    • Aile, çocuğun alışveriş sırasında duyduğu basit sesleri tekrar etmesini sağlar. Örneğin: “Bu kutu ‘tak-tak’ sesi çıkarıyor. Sen de söyle.”
  2. Doğada Ses Çalışmaları:
    • Aile, çocuğun doğada duyduğu hayvan veya çevre seslerini taklit etmesini ister. Örneğin: “Köpek ‘hav-hav’ dedi. Hadi sen de söyle.”
  3. Evde Günlük Sesleri Taklit Etme:
    • Ebeveyn, evdeki günlük sesleri çocuğun tekrarlamasını teşvik eder. Örneğin: “Kapı ‘gıcır’ dedi. Hadi sen de bu sesi çıkar.”

Ek Açıklamalar: Genelleme aşamasında, çocuğun yaptığı her doğru çalışma sözel pekiştireçlerle desteklenir. Yanlış durumlarda doğru ses modeli gösterilir ve çocuğun yeniden denemesi sağlanır.

Sonuç

Çeşitli sesleri çıkartma becerisi, çocuğun dil ve iletişim gelişiminde temel bir rol oynar. Bu becerinin tanıtım, uygulama, pekiştirme ve genelleme aşamalarında sistemli bir şekilde çalışılması, çocuğun bu beceriyi günlük yaşamında etkili bir şekilde kullanmasını sağlar. Aile ve öğretmenin iş birliği, öğrenmenin kalıcılığını artırır ve çocuğun gelişimini destekler.