Eğitim Planı: Sesin ait olduğu varlığı ve kategorisini söyleme
1. Beceri Tanıtma Evresi
Beceri Tanımı ve Önemi: Sesin ait olduğu varlığı ve kategorisini söyleme becerisi, çocuğun işitsel algı, dikkat ve tanımlama yeteneklerini geliştirmeyi hedefler. Bu beceri, çocuğun çevresindeki sesleri anlamlandırmasına, kategorize etmesine ve uygun tepki vermesine yardımcı olur. Günlük yaşamda çocuğun dil gelişimi, iletişim becerileri ve çevreyle etkileşimi için temel bir beceridir.
Kazandırılacak Davranışlar:
- Dinletilen sesin ait olduğu varlığı tanımlar (ör. “Bu bir kuş sesi”).
- Dinletilen sesin ait olduğu kategoriyi söyler (ör. “Bu bir doğa sesi”).
- Sesin ne olduğunu tanımlayarak çevresini anlamlandırır.
Kullanılacak Öğretim Yöntemleri:
- Doğrudan öğretim yöntemi: Çocuğa sesleri tanıma ve kategorize etme öğretilir.
- Alıştırmaları artırma: Farklı türden seslerle tekrar yapılarak öğrenim pekiştirilir.
- Model olma: Öğretmen, sesleri tanıma ve kategorize etme sürecini model olarak gösterir.
Modül ve Bölüm Bilgisi:
- Modül: Öğrenmeye Destek
- Bölüm: İşitsel Algı ve Bellek
Örnek Çalışma: Çocuğa bir kuş sesi dinletilir ve “Bu ne sesi?” diye sorulur. Çocuk, “Bu bir kuş sesi” diye cevaplar. Daha sonra, sesin kategorisi hakkında bir soru sorulur: “Bu bir hayvan sesi mi, doğa sesi mi?” Çocuk, “Bu bir doğa sesi” diye cevap verir.
2. Uygulama Evresi
Okuldaki Çalışma Yöntemleri:
- Ses Tanıma Çalışmaları:
- Öğretmen, çocuğa sırasıyla farklı türden sesler dinletir (ör. bir taşıt sesi, bir hayvan sesi, bir müzik aleti sesi). Çocuğa bu seslerin ne olduğunu ve hangi kategoriye ait olduğunu sorar.
- Yönerge: “Bu ses ne sesi? Hangi kategoriye ait?”
- Kategorilere Göre Çalışma:
- Çocuk, birden fazla ses dinler ve bu sesleri doğru kategorilere ayırır. Örneğin, bir kuş sesi ve bir taşıt sesi dinletilir ve çocuktan bu seslerin ait olduğu kategorileri ayırt etmesi istenir.
- Eşleştirme ve Tanımlama Çalışmaları:
- Öğretmen, bir ses ve o sese ait bir resim kullanır. Çocuk, dinlediği sesi doğru resimle eşleştirir ve bu sesin ne olduğunu tanımlar.
Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:
- Evde Günlük Seslerle Çalışma:
- Ebeveyn, evdeki sesleri çocuğa tanıtarak bu seslerin ne olduğunu sorar. Örneğin, “Bu mikserin sesi. Bu ne sesi?”
- Doğa Sesleriyle Çalışma:
- Ebeveyn, bir parkta veya doğada çocuğa farklı sesler dinletir (ör. kuş cıvıltısı, rüzgar sesi). Çocuktan bu sesleri tanımlaması istenir.
- Mobil veya Masaüstü Ses Oyunları:
- Aile, çocuğun ses tanımlama becerisini geliştirmek için ses oyunları içeren uygulamalar veya interaktif oyunlar kullanır.
Ek Açıklamalar: Bu evrede çocuğun doğru yaptığı her çalışma pekiştirme ifadeleriyle desteklenir. Örneğin, “Evet, bu bir kuş sesi, harika söyledin!” Yanlış durumda doğru ses tanıtılır ve çocuğun tekrar denemesi sağlanır.
3. Pekiştirme Evresi
Bu aşamada, çocuğun sesin ait olduğu varlığı ve kategorisini söyleme becerisini daha sağlam öğrenmesi için düzenli tekrarlar ve farklı seslerle uygulamalar yapılır. Çalışmalar, çocuğun bu beceriyi çeşitli ortamlarda pekiştirmesini hedefler.
Okuldaki Çalışma Yöntemleri:
- Ses Tanımlama ve Kategori Belirleme Çalışmaları:
- Öğretmen, çocuğa ardışık olarak farklı kategorilere ait sesler dinletir. Örneğin, bir müzik aleti sesi, bir doğa sesi ve bir taşıt sesi dinletilir. Çocuk, her sesin ne olduğunu ve hangi kategoriye ait olduğunu söyler.
- Yönerge: “Bu ses ne sesi? Hangi kategoriye ait?”
- Eşleştirme ve Sınıflandırma Çalışmaları:
- Öğretmen, farklı seslere ait resimler kullanır. Çocuk, dinlediği sesi doğru resimle eşleştirir ve sesin kategorisini belirler.
- Örneğin, kuş sesi dinletildiğinde çocuğun kuş resmini seçmesi ve sesin doğa sesi olduğunu söylemesi istenir.
- Oyun Tabanlı Aktiviteler:
- Öğretmen, “Sesleri Tanı” adlı bir oyun düzenler. Çocuk, her sesin doğru tanımını ve kategorisini söylediğinde puan kazanır. Örneğin, “Bu bir gitar sesi, müzik aleti kategorisine ait.”
Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:
- Evde Günlük Seslerle Çalışma:
- Ebeveyn, evde çocuğa günlük sesler dinletir (ör. kapı zili, telefon sesi, televizyon sesi). Çocuktan her sesin ne olduğunu ve hangi kategoriye ait olduğunu söylemesi istenir.
- Yönerge: “Bu ses ne sesi? Hangi kategoriye ait?”
- Doğa Yürüyüşlerinde Çalışma:
- Aile, doğa yürüyüşünde çocuğa farklı sesler dinletir. Örneğin, kuş cıvıltısı, su sesi, rüzgar sesi. Çocuktan her sesi tanımlaması ve doğru kategoriye yerleştirmesi istenir.
- Ses ve Görsel Eşleştirme Çalışması:
- Aile, çocuğa bir ses dinletir ve bu sese uygun bir görsel gösterir. Çocuktan sesi tanımlaması ve doğru görselle eşleştirmesi istenir. Örneğin, “Bu ses bir köpek sesi. Doğru resim hangisi?”
Ek Açıklamalar: Bu evrede çocuğun yaptığı doğru çalışmalar övgüyle pekiştirilir. Örneğin, “Evet, bu doğru bir cevap, bu bir telefon sesi!” Yanlış durumda çocuğa doğru cevap modelleme yöntemiyle gösterilir ve tekrar deneme fırsatı sunulur.
4. Genelleme Evresi
Genelleme evresinde, çocuğun ses tanımlama ve kategorize etme becerisini farklı ortamlara ve bağlamlara taşıması sağlanır. Amaç, bu becerinin günlük hayatta doğal olarak uygulanmasını sağlamaktır.
Okuldaki Çalışma Yöntemleri:
- Sınıf Dışı Etkinlikler:
- Çocuk, okul bahçesinde veya diğer açık alanlarda çevresindeki sesleri tanımlar. Örneğin, kuş sesi, rüzgar sesi ve taşıt sesleri arasında farklı olanları kategorize eder.
- Yönerge: “Bu sesler ne sesi? Hangi kategoriye aitler?”
- Grup Çalışmaları:
- Çocuk, bir grup arkadaşla ses tanıma ve kategorize etme oyunu oynar. Örneğin, bir çocuk bir ses taklit eder, diğerleri bu sesin ne olduğunu ve hangi kategoriye ait olduğunu tahmin eder.
Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:
- Alışverişte Çalışma:
- Aile, markette veya alışveriş sırasında çocuğa farklı sesler dinletir. Örneğin, bir kasa sesi, bir alışveriş arabası sesi ve bir telefon sesi. Çocuktan bu sesleri tanıması ve doğru kategorilere yerleştirmesi istenir.
- Doğa ve Çevre Sesleriyle Çalışma:
- Aile, bir parkta çocuğa doğa seslerini dinletir. Çocuk, kuş cıvıltısı, su sesi ve çocuk gülüşü gibi sesleri tanımlar ve kategorize eder.
- Ev İçi Ses Tanıma Çalışmaları:
- Ebeveyn, evde birden fazla ses dinletir. Çocuktan bu sesleri tanıması ve hangi kategoriye ait olduğunu belirtmesi istenir. Örneğin, “Bu bir çamaşır makinesi sesi. Hangi kategoriye ait?”
Ek Açıklamalar: Genelleme aşamasında çocuğun yaptığı doğru çalışmalar övgüyle desteklenir ve yanlış durumda doğru yöntem sabırla tekrar gösterilir. Çocuğun beceriyi farklı durumlarda doğal bir şekilde kullanabilmesi için fırsatlar yaratılır.
Sonuç
Sesin ait olduğu varlığı ve kategorisini söyleme becerisi, çocuğun işitsel algı, dikkat ve problem çözme yeteneklerini geliştirmek için temel bir araçtır. Bu becerinin tanıtım, uygulama, pekiştirme ve genelleme aşamalarında sistematik bir şekilde çalışılması, çocuğun bu beceriyi günlük yaşamında etkili bir şekilde kullanmasını sağlar. Aile ve öğretmenin iş birliği, öğrenmenin kalıcılığını artırır ve çocuğun gelişimini destekler.
