Eğitim Planı: Parça-bütün ilişkisini kurma
1. Beceri Tanıtma Evresi
Beceri Tanımı ve Önemi: Parça-bütün ilişkisini kurma becerisi, çocuğun nesnelerin parçalarını bir araya getirerek bir bütünü oluşturmasını sağlar. Bu beceri, görsel algı, problem çözme, dikkat ve mantıksal düşünme yeteneklerinin gelişimi için önemlidir. Çocuğun günlük yaşamda nesneler ve durumlar arasındaki ilişkileri anlamasına ve organize olmasına yardımcı olur.
Kazandırılacak Davranışlar:
- Bir resimde eksik bırakılan parçayı bulur.
- Yarısı gösterilen bir nesne resmindeki nesneyi tahmin eder.
- Bütünü verilen nesne resmine ait parçaları bulur.
- Bir nesne resminin parçalarını birleştirerek bütünü tamamlar.
- Kâğıt ya da tahta yapbozları tamamlar.
Kullanılacak Öğretim Yöntemleri:
- Doğrudan öğretim yöntemi: Çocuğa adım adım parçaları birleştirme ve bütünü oluşturma öğretilir.
- Alıştırmaları artırma: Farklı materyallerle tekrar yapılarak öğrenim pekiştirilir.
- Model olma: Öğretmen, parça-bütün ilişkisinin nasıl kurulacağını model olarak gösterir.
Modül ve Bölüm Bilgisi:
- Modül: Öğrenmeye Destek
- Bölüm: Görsel Algı ve Bellik
Örnek Çalışma: Çocuğun önüne bir yapboz parçası ve eksik kalan yapboz resmi konur. Çocuğa, “Bu parçayı yapboza uygun şekilde yerleştir” yönergesi verilir. Çocuk doğru parçayı tamamladığında sözel pekiştireç kullanılır: “Harika, doğru yerleştirdin!”
2. Uygulama Evresi
Okuldaki Çalışma Yöntemleri:
- Eksik Parçayı Bulma Çalışması:
- Öğretmen, bir resimde eksik bırakılmış bir nesne gösterir. Örneğin, bir ev resminde eksik olan çatı parçası. Çocuğa, “Bu evde eksik olan parçayı bul ve yerleştir” yönergesi verilir.
- Yapboz Çalışmaları:
- Çocuk, 2-4 parçalı yapbozlar ile çalıştırılır. Yapboz parçalarını birleştirerek bütünü oluşturması istenir.
- Örneğin, bir çiçek yapbozunun parçaları karıştırılır ve çocuktan çiçeği tamamlaması istenir.
- Sanat ve Oyun Tabanlı Çalışmalar:
- Çocuk, bir nesnenin yarısını içeren bir resim alır ve bu nesnenin tamamını tahmin ederek çizer. Örneğin, yarısı çizilmiş bir elma resmini tamamlama çalışması yapılır.
Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:
- Günlük Eşyalarla Çalışma:
- Ebeveyn, bir nesneyi parçalarına ayırır ve çocuktan bu parçaları birleştirerek nesneyi tamamlamasını ister. Örneğin, lego veya tahta bloklarla bir ev yapılır.
- Kâğıt Üzerinde Çalışma:
- Ebeveyn, bir resmin yarısını çizer ve çocuktan bu resmi tamamlamasını ister. Örneğin, bir yarım güneş resmi verilerek tamamlanması istenir.
- Mobil veya Masaüstü Oyunlar:
- Ebeveyn, yapboz uygulamaları veya oyun kitapları kullanarak çocuğun dikkat ve görsel algı becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.
Ek Açıklamalar: Bu evrede çocuğun doğru yaptığı her çalışma sözel övgülerle desteklenir. Örneğin, “Çok iyi yaptın, eksik parçayı hemen buldun!” Yanlış durumda öğretmen ya da ebeveyn, doğru yöntemi model olarak gösterir ve çocuğun tekrar denemesine olanak tanır.
3. Pekiştirme Evresi
Bu aşamada çocuğun parça-bütün ilişkisini kurma becerisini daha kalıcı hale getirmesi için düzenli tekrarlar ve çeşitli etkinlikler yapılır. Farklı materyaller ve bağlamlar kullanılarak beceri pekiştirilir.
Okuldaki Çalışma Yöntemleri:
- Materyal Çeşitlendirmesi:
- Öğretmen, farklı tür ve boyutlarda yapbozlar sunar. Örneğin, 3-4 parçalı yapbozlardan daha karmaşık 6-8 parçalı yapbozlara geçiş yapılır. Çocuğa, “Bu parçaları birleştirerek bütünü oluştur” yönergesi verilir.
- Eksik Parça Çalışması:
- Öğretmen, bir resmi eksik bırakır. Örneğin, bir ağacın yapraklarını eksik gösterir. Çocuktan eksik yaprakları tamamlaması istenir.
- Yönerge: “Bu ağacın eksik parçalarını bul ve tamamla.”
- Grup Çalışmaları:
- Çocuk, bir sınıf arkadaşıyla yapboz tamamlama çalışması yapar. Bu, sosyal etkileşimi artırırken beceriyi pekiştirir.
Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:
- Günlük Eşyalarla Çalışma:
- Ebeveyn, evde bulunan nesneleri (ör. lego, mutfak araçları) kullanarak bir bütünü oluşturma çalışması yaptırır. Örneğin, “Bu legolarla bir araba yapalım” gibi bir yönergeyle çalışma yapılır.
- Sanat ve Yaratıcılık Çalışmaları:
- Ebeveyn, çocuğun sevdiği nesnelerin yarısını çizerek, bu nesneleri tamamlama çalışması yaptırır. Örneğin, “Bu kelebeğin diğer kanadını tamamla” gibi bir yönerge verilir.
- Doğa Etkinlikleri:
- Aile, doğada bulunan yaprak, taş veya çiçekleri kullanarak bir bütün oluşturma etkinliği düzenler. Örneğin, “Bu çiçeklerin eksik yapraklarını tamamla” çalışması yapılır.
Ek Açıklamalar: Pekiştirme aşamasında çocuğun doğru yaptığı her çalışma pekiştireçlerle desteklenir. Örneğin, “Harika bir iş çıkardın, tüm yapbozu tamamladın!” Yanlış durumda öğretmen ya da ebeveyn, doğru yöntemi gösterir ve çocuğun tekrar yapmasını sağlar.
4. Genelleme Evresi
Genelleme evresinde, çocuğun parça-bütün ilişkisini kurma becerisini farklı durum ve ortamlarda kullanabilmesi hedeflenir. Amaç, bu becerinin günlük yaşama entegre edilmesidir.
Okuldaki Çalışma Yöntemleri:
- Sınıf Dışı Etkinlikler:
- Çocuk, okul bahçesinde eksik bırakılmış bir düzenlemeyi tamamlar. Örneğin, öğretmen bahçedeki taşlarla bir yarım çember oluşturur ve çocuktan çemberi tamamlamasını ister.
- Grup Çalışmaları:
- Çocuk, arkadaşlarıyla birlikte bir yapboz çalışması yapar. Grup çalışmaları, çocuğun iş birliği yaparak öğrenmesini sağlar.
Aile ile Evde Yapılacak Çalışmalar:
- Alışverişte Uygulama:
- Aile, markette eksik bir alışveriş listesini çocuğa tamamlatır. Örneğin, “Bu alışveriş listesinde süt eksik. Listemizi tamamla.”
- Günlük Yaşam Etkinliklerinde Çalışma:
- Ebeveyn, evde eksik bir düzenleme gösterir. Örneğin, bir yemek masasında eksik olan bir çatalı tamamlamasını ister.
- Oyun ve Yapboz Çalışmaları:
- Çocuk, farklı oyunlar veya elektronik yapboz uygulamaları kullanarak becerisini genelleştirir. Örneğin, “Bu yapbozdaki eksik parçayı bul” gibi bir çalışma yapılır.
Ek Açıklamalar: Bu aşamada, çocuğun beceriyi farklı durumlara uygulayabilmesi için çeşitli fırsatlar yaratılır. Çocuğun yaptığı her doğru çalışma övgüyle desteklenir ve yanlış durumlarda rehberlik edilir.
Sonuç
Parça-bütün ilişkisini kurma becerisi, çocuğun dikkat, problem çözme ve mantıksal düşünme yeteneklerini geliştiren temel bir beceridir. Bu becerinin tanıtım, uygulama, pekiştirme ve genelleme aşamalarında sistematik olarak çalışılması, çocuğun bu beceriyi günlük yaşamında doğal bir şekilde kullanmasını sağlar. Aile ve öğretmenin iş birliği, öğrenmenin kalıcılığını artırır ve çocuğun gelişimini destekler.
