Dokunduğu Nesnenin Adını Söyler

1. Beceri Tanıtma Evresi

Bu evrede, çocuğun dokunduğu nesnenin adını söyleme becerisi tanıtılır. Zihinsel yetersizliği olan çocuklar için nesne adlandırma, dil gelişimini, kelime dağarcığını ve bilişsel becerileri güçlendirir. Aynı zamanda günlük yaşam becerilerini destekleyerek çocuğun bağımsızlık kazanmasını sağlar.

Çocuklar, dokunarak nesneleri tanımlamayı öğrenirken aynı zamanda duyusal algılarını geliştirirler. Dokunma, öğrenmeyi destekleyen önemli bir duyudur ve bu beceri, çocuğun dünyayı anlamlandırmasını kolaylaştırır. Örneğin, çocuk bir nesneye dokunduğunda, o nesnenin yüzey dokusunu, şeklini ve sıcaklığını hissederek nesne hakkında bilişsel bağlantılar kurar. Bu beceri geliştiğinde, çocuklar çevrelerindeki nesneleri daha kolay tanıyabilir ve kendilerini ifade etme konusunda daha başarılı olabilirler.

Bu beceriyi öğretmek için şu yöntemler kullanılacaktır:

  • Doğrudan Öğretim Yöntemi: Çocuğa hedef beceri, açık yönergelerle ve model olunarak öğretilir.
  • Alıştırmayı Artırma Yöntemi: Çocuğun farklı nesnelere dokunarak adlandırması sağlanır ve sürekli tekrar edilerek beceri pekiştirilir.

Kullanılacak Araç-Gereçler: Bebek, oyuncak araba, lego, bardak, boncuk gibi çeşitli dokunsal uyaranlar içeren materyaller.

2. Uygulama Evresi

Bu aşamada çocuğun nesnelere dokunarak adlarını söylemesini destekleyecek ebeveyn uygulamaları üzerinde durulacaktır. Çalışmalar, çocuğun öğrenmesini kolaylaştırmak için yapılandırılmış ve motive edici bir şekilde yürütülmelidir.

1. Nesne Tanıtımı ve Model Olma

Öncelikle çocuğa nesneler tanıtılır. Ebeveyn, çocuğa dokunması için bir nesne uzatır ve nesnenin adını yüksek sesle söyler.

  • Örneğin, ebeveyn çocuğun eline bir oyuncak araba verir ve “Bu bir oyuncak araba.” diyerek nesneyi tanımlar.
  • Çocuk, kelimeyi tekrar etmeye teşvik edilir. Eğer söylemekte zorlanırsa, ebeveyn “Sen de söyle, oyuncak araba” diyerek model olur.

2. Nesne Seçme ve Adlandırma

Çocuğun önüne birkaç nesne yerleştirilir. Ebeveyn, çocuğa belirli bir nesneye dokunmasını ve adını söylemesini söyler.

  • Örneğin, “Bardağa dokun ve adını söyle” yönergesi verilir.
  • Çocuk doğru şekilde nesne adını söylediğinde sözel ödüllerle (“Harika söyledin!”, “Aferin, bardak dedin!”) pekiştirilir.

3. Dokunsal Keşif Oyunu

Bu etkinlikte çocuğun gözleri kapatılır ve eline bir nesne verilir. Çocuk dokunarak nesneyi tanımaya çalışır ve adını söylemesi beklenir.

  • Örneğin, çocuğun eline bir peluş oyuncak verilir ve “Bu ne?” diye sorulur.
  • Eğer çocuk söylemekte zorlanırsa, ebeveyn yönlendirici ipuçları verir: “Bu yumuşak ve pofuduk bir şey, ne olabilir?”

4. Günlük Yaşamda Entegrasyon

Çocuğun öğrenmeyi günlük hayata genellemesi için çeşitli fırsatlar yaratılmalıdır.

  • Markette alışveriş sırasında çocuğa meyve ve sebzelere dokunarak adlarını söylemesi istenir.
  • Evde yemek yaparken çocuğun dokunduğu mutfak eşyalarını adlandırması sağlanır.
  • Parkta oynarken salıncak, kaydırak gibi nesnelerin isimleri sorulur.

3. Pekiştirme Evresi

Bu evrede becerinin kalıcı hale gelmesi için çeşitli tekrar çalışmaları ve pekiştireçler kullanılır.

1. Sözel ve Somut Pekiştireçler

Çocuk doğru nesne ismini söylediğinde, pekiştirme stratejileri kullanılır.

  • Sözel Pekiştirme: “Çok güzel söyledin!”, “Harikasın, bu gerçekten bir oyuncak araba!”
  • Somut Pekiştirme: Çocuğa sevdiği bir nesneyle ödüllendirme yapılabilir (örneğin sevdiği bir çıkartma verilebilir).

2. Oyunlarla Pekiştirme

Çocukların ilgisini çekecek oyunlarla tekrar sağlanmalıdır.

  • Kutu Oyunu: İçinde farklı nesneler bulunan bir kutudan rastgele nesne seçilir ve çocuğun ismini söylemesi beklenir.
  • Eşleştirme Kartları: Çocuk, nesneleri resimleriyle eşleştirerek adlandırır.

3. Günlük Tekrar ve Uygulama

Beceri günlük hayatta tekrarlanarak çocuğun alışkanlık kazanması sağlanmalıdır.

  • Ev içinde çeşitli nesnelerle çalışma yapılmalıdır.
  • Her gün belirli saatlerde bu etkinliklere yer verilmelidir.

4. Genelleme Evresi

Bu evrede çocuğun öğrendiği beceriyi farklı ortamlarda ve farklı kişilerle kullanması sağlanmalıdır.

1. Çevresel Değişikliklerle Çalışma

  • Çocuk farklı mekânlarda (ev, okul, park, alışveriş merkezi) nesneleri adlandırmaya teşvik edilir.
  • Örneğin, okulda öğretmeni çocuktan kalem, defter gibi nesnelerin adlarını söylemesini ister.

2. Farklı Kişilerle Etkileşim

  • Çocuk yalnızca ebeveyniyle değil, öğretmenleri ve arkadaşlarıyla da bu beceriyi kullanmalıdır.
  • Öğretmen, çocuğun oyun oynarken nesne adlandırmasını teşvik edebilir.

3. Hikâye ve Kitap Kullanımı

  • Çocukla birlikte resimli kitaplar okunur ve kitaptaki nesneler hakkında konuşulur.
  • “Bu resimde neler var? Göster ve adlarını söyle!” gibi etkinlikler yapılır.

4. Günlük Hayatta Kalıcılığı Sağlama

  • Günlük konuşmalar sırasında çocukla sürekli nesne isimleri hakkında sohbet edilir.
  • Çocuğun kendiliğinden nesne adlarını söylemesi için doğal fırsatlar yaratılır.

Sonuç: Çocuğun dokunduğu nesneleri adlandırabilmesi, iletişim becerilerini geliştirir ve bilişsel gelişimine katkıda bulunur. Süreç boyunca ebeveynlerin sabırlı olması, tekrarı ihmal etmemesi ve çocuğa olumlu pekiştirmeler sağlaması gerekmektedir.