Hedef: İfadelerinde İsimlere Gelen Çekim Eklerini Doğru Yer ve Sırada Kullanır
1. Evre: Beceri Tanıtma Evresi
Bu evrede çocuğun, isimlere gelen çekim eklerini (örneğin, hal ekleri, iyelik ekleri, çoğul ekleri) doğru yer ve sırada kullanmayı öğrenmesi sağlanır. Bu beceri, çocuğun dilbilgisi kurallarına uygun ifadeler oluşturmasını ve dil gelişimini destekler.
Bu beceriyi kazanması halinde:
- İsimlere eklenmesi gereken çekim eklerini doğru şekilde kullanır.
- İfadelerini dilbilgisi kurallarına uygun olarak düzenler.
- Daha karmaşık ve doğru ifadeler oluşturur.
Ulaşmak istediğimiz hedef davranışlar:
- İsimlere çoğul eklerini doğru şekilde ekler (örneğin, “kitaplar”).
- Hal eklerini (yönelme, bulunma, çıkma) doğru kullanır (örneğin, “okula, okulda, okuldan”).
- İyelik eklerini doğru kullanır (örneğin, “kitabım, kitabın, kitabı”).
- Çekim eklerini yer ve sıraya göre uygun biçimde kullanır (örneğin, “kitaplarıma, okulumuzda”).
Kullanılabilecek öğretim yöntemleri:
- Modelleme ve rehberlik.
- Görsel ve yazılı destekle alıştırmalar.
- Oyun temelli dil çalışmaları.
Örnek Materyal ve Yönergeler:
- Materyal: Resim kartları, nesne listeleri, dilbilgisi oyunları.
- Yönerge: “Bu resimde bir kalem var. Şimdi ‘kalemim’ diyelim ve sonra ‘kalemime’ şeklinde kullanalım.”
2. Evre: Uygulama Evresi
Bu evrede çocuk, isimlere çekim eklerini doğru yer ve sırada eklemeyi aktif bir şekilde uygular. Çalışmalar, hem okulda öğretmen rehberliğinde hem de evde ebeveyn desteğiyle gerçekleştirilir.
Okulda Öğretmen Tarafından:
- Çekim Eki Çalışmaları:
- Çocuk, isimlere eklenen çekim eklerini öğrenir ve doğru yerde kullanır.
- Örnek Aktivite: “Bu resimde bir çanta var. Çantayı al, şimdi ‘çantam’ diyelim.”
- Cümle Tamamlama Çalışmaları:
- Çocuğa eksik bırakılmış cümleler verilir ve doğru çekim ekiyle tamamlaması istenir.
- Örnek Yönerge: “Defter… (kimin?) diyelim. ‘Defterim’ diye tamamla.”
Evde Ebeveynler Tarafından:
- Günlük İfadelerde Kullanım:
- Çocuk, evdeki günlük ifadelerde çekim eklerini kullanmaya teşvik edilir.
- Ebeveyn Yönergesi: “Bu kitap kimin? ‘Benim kitabım’ diyebilirsin.”
- Eşyalarla Çalışma:
- Çocuk, evdeki nesneleri adlandırırken çekim eklerini doğru şekilde kullanır.
- Örnek Aktivite: “Bu senin oyuncak araban mı? ‘Evet, arabam’ diye söyle.”
3. Evre: Pekiştirme Evresi
Bu evrede çocuk, isimlere gelen çekim eklerini düzenli ve doğal bir şekilde kullanmayı öğrenir. Çalışmalar, daha karmaşık ifadeleri ve durumları kapsayacak şekilde genişletilir.
Okulda Öğretmen Tarafından:
- Grup Çalışmalarında Uygulama:
- Çocuk, grup etkinliklerinde çekim eklerini doğru kullanır.
- Örnek Aktivite: “Arkadaşına ‘Kalemini alır mısın?’ diyerek bir cümle kur.”
- Oyun ve Etkinliklerle Pekiştirme:
- Çocuk, oyunlarda ve etkinliklerde çekim eklerini doğru kullanır.
- Örnek Yönerge: “Bir nesne seç ve onunla ilgili cümle kur. Örneğin, ‘Okul çantam çok güzel.'”
Evde Ebeveynler Tarafından:
- Aile Sohbetlerinde Kullanım:
- Çocuk, aile bireyleriyle sohbet ederken çekim eklerini doğru kullanmaya teşvik edilir.
- Ebeveyn Yönergesi: “Bugün okulda hangi kitabı okudun? ‘Türkçe kitabımı okudum’ diyebilirsin.”
- Görsel Destekle Çalışma:
- Çocuk, görseller üzerinden çekim eklerini pekiştirir.
- Örnek Aktivite: “Bu bir ağaç. Şimdi ‘ağaçta’ diyelim, sonra ‘ağaçtan’ şeklinde kullan.”
4. Evre: Genelleme Evresi
Bu evrede çocuk, isimlere çekim eklerini doğru yer ve sırada kullanmayı farklı kişiler, ortamlar ve durumlarda doğal bir şekilde uygular.
Okulda Öğretmen Tarafından:
- Sınıf İçi Uygulamalar:
- Çocuk, sınıf etkinliklerinde çekim eklerini doğru kullanır.
- Örnek Aktivite: “Arkadaşlarına ‘Silgimi alabilir miyim?’ diyerek konuşabilirsin.”
- Yazılı ve Sözlü Etkinliklerde Kullanım:
- Çocuk, yazılı cümlelerde çekim eklerini doğru bir şekilde kullanır.
- Örnek Yönerge: “Bir cümle yaz: ‘Okuldan sonra kitaplığıma gidiyorum.'”
Evde Ebeveynler Tarafından:
- Günlük Hayatta Kullanım:
- Çocuk, günlük hayatta çekim eklerini doğru bir şekilde kullanır (örneğin, alışveriş sırasında).
- Ebeveyn Yönergesi: “Bu elma senin mi? ‘Evet, benim elmam’ diyebilirsin.”
- Sosyal Etkileşimlerde Destekleme:
- Çocuk, sosyal durumlarda çekim eklerini doğru bir şekilde kullanır.
- Örnek Aktivite: “Bir arkadaşına ‘Oyuncağını bana verir misin?’ diyerek konuş.”
Genel Sonuç
Bu planın sonunda çocuk, isimlere gelen çekim eklerini doğru yer ve sırada kullanmayı öğrenir ve bu beceriyi günlük iletişimde doğal bir şekilde uygular. Bu beceri, çocuğun dilbilgisi kurallarına uygun ifadeler oluşturmasını sağlar ve dil gelişimini ileri seviyelere taşır. Düzenli uygulama ve rehberlik sayesinde bu beceri kalıcı hale gelir. Hem öğretmen hem de ebeveynlerin desteği, bu sürecin kritik bir parçasıdır.
