Hedef: Ses Bilgisel (Fonolojik) Farkındalık Gerektiren Görevleri Doğru Olarak Yerine Getirir
Bu hedef için doğrudan bir veri bulunmamasına rağmen, ses bilgisel farkındalık becerilerini geliştirmek için genel bir çalışma planı aşağıda sunulmuştur.
1. Beceri Tanıtma Evresi
Ulaşmak İstediğimiz Hedef Davranışlar:
- Kelimeleri hecelerine ayırır.
- Kelimelerin başlangıç seslerini ayırt eder.
- Kelimelerin bitiş seslerini ayırt eder.
- Kelimeler içinde eksik veya yanlış sesleri fark eder.
- Verilen bir sesle başlayan yeni kelimeler oluşturur.
Kullanılabilecek Öğretim Yöntemleri:
- Fonolojik Farkındalık Yaklaşımı
- Doğrudan Öğretim
- Geri Bildirim ve Pekiştirme
- Taklit ve Model Olma
2. Uygulama Evresi
Okulda Uygulanabilecek Çalışma Yöntemleri:
- Hecelere Ayırma Çalışmaları:
- Çocuğa bir kelime söylenir ve hecelerine ayırması sağlanır.
- Örnek: “Elma kelimesini hecele: El-ma.”
- Başlangıç Seslerini Belirleme:
- Çocuğa bir kelime verilerek başlangıç sesini bulması istenir.
- Örnek: “‘Kedi’ kelimesinin ilk sesi nedir? ‘K’.”
- Bitiş Seslerini Belirleme:
- Çocuğa bir kelimenin son sesi sorulur.
- Örnek: “‘Kapı’ kelimesinin son sesi nedir? ‘P’.”
- Eksik veya Yanlış Sesleri Fark Etme:
- Çocuğa eksik ya da yanlış bir ses içeren kelimeler söylenir ve bu hatayı fark etmesi istenir.
- Örnek: “‘Tatlı’ yerine ‘Tatı’ dedim. Bu doğru mu?”
- Yeni Kelime Üretme:
- Çocuğa belirli bir sesle başlayan kelimeler buldurulur.
- Örnek: “‘B’ harfiyle başlayan bir kelime söyle: ‘Balık’.”
Ebeveynlerin Evde Uygulayabileceği Çalışma Yöntemleri:
- Hecelere Ayırma:
- Çocuk, evdeki nesnelerin isimlerini hecelerine ayırır.
- Örnek: “‘Kalem’ kelimesini hecele: Ka-lem.”
- Başlangıç ve Bitiş Sesleri Çalışmaları:
- Çocuk, evdeki nesnelerin başlangıç ve bitiş seslerini bulur.
- Örnek: “‘Tabak’ kelimesinin başlangıç sesi nedir? ‘T’.”
- Şarkılar ve Tekerlemelerle Çalışma:
- Çocuk, şarkı ve tekerlemelerde geçen sesleri belirler.
- Örnek: “‘Kırmızı Balık’ şarkısında kaç ‘k’ sesi var?”
3. Pekiştirme Evresi
Okulda Uygulanabilecek Çalışma Yöntemleri:
- Daha Karmaşık Kelimelerle Çalışma:
- Çocuğa daha uzun kelimeler verilerek heceleme ve ses farkındalığı çalıştırılır.
- Örnek: “‘Arkadaş’ kelimesini hecele: Ar-ka-daş.”
- Cümlelerde Ses Farkındalığı:
- Çocuğa bir cümle verilerek içindeki sesleri bulması sağlanır.
- Örnek: “‘Bahçede bir kedi var.’ cümlesindeki ‘k’ seslerini bul.”
- Grupla Çalışma:
- Çocuk, sınıf arkadaşlarıyla ses bilgisel farkındalık etkinlikleri yapar.
- Örnek: “Herkes sırayla bir ‘a’ sesi içeren kelime söylesin.”
Ebeveynlerin Evde Uygulayabileceği Çalışma Yöntemleri:
- Hikaye ile Çalışma:
- Çocuk, bir hikayedeki kelimelerin ses yapılarını analiz eder.
- Örnek: “‘Bir gün Ali ormanda dolaşıyordu.’ cümlesindeki her kelimenin ilk sesini söyle.”
- Oyunlarla Pekiştirme:
- Çocuk, oyun oynarken ses farkındalığı çalışmaları yapar.
- Örnek: “Bu kelimenin son sesiyle yeni bir kelime oluştur.”
4. Genelleme Evresi
Okulda Uygulanabilecek Çalışma Yöntemleri:
- Metinlerle Çalışma:
- Çocuk, kısa metinlerde geçen kelimelerin ses yapılarını analiz eder.
- Örnek: “Bu metindeki her kelimenin başlangıç seslerini söyle.”
- Sunum ve Anlatım:
- Çocuk, öğrendiği ses bilgisel becerileri sınıfta sunar.
- Örnek: “Bir kelimenin seslerini nasıl ayırdığını arkadaşlarına anlat.”
Ebeveynlerin Evde Uygulayabileceği Çalışma Yöntemleri:
- Günlük Hayat Pratikleri:
- Çocuk, günlük konuşmalarında öğrendiği ses farkındalığı becerilerini uygular.
- Örnek: “‘Elma’ kelimesindeki tüm sesleri sırayla söyle.”
- Doğal Konuşma ve Hikaye Anlatımı:
- Çocuk, hikaye anlatırken öğrendiği ses farkındalığı becerilerini uygular.
- Örnek: “‘Bir zamanlar’ kelimesindeki her sesi sırayla ayır.”
Genel Sonuç
Bu plan, çocuğun ses bilgisel farkındalık becerilerini geliştirmeyi hedefler. Sistematik uygulama ve çeşitli etkinliklerle bu beceri günlük yaşamda ve akademik ortamlarda kalıcı hâle gelir.
