Hedef: Günlük Hayatında Yer Alan Sözcük ve Cümlelerin Anlamları Arasında İlişki Kurar
1. Evre: Beceri Tanıtma Evresi
Bu evrede çocuğun, günlük hayatında sıkça karşılaştığı sözcük ve cümlelerin anlamları arasında bağ kurmayı öğrenmesi sağlanır. Bu beceri, çocuğun kelime dağarcığını ve dil gelişimini destekler.
Bu beceriyi kazanması halinde:
- Kelimeleri ve cümleleri anlam bağlamında kullanma becerisi gelişir.
- Daha anlamlı ve doğru cümleler kurar.
- İletişimde karşı tarafla daha etkili bir bağ kurar.
Ulaşmak istediğimiz hedef davranışlar:
- Sözcüklerin anlamlarını açıklayabilir.
- Bir cümledeki anahtar kelimelerin anlamları arasında ilişki kurar.
- Günlük hayatta kullanılan sözcükleri ve cümleleri doğru bir bağlamda kullanır.
- Farklı kelimeler arasında anlam ilişkileri kurarak cümleler oluşturur.
Kullanılabilecek öğretim yöntemleri:
- Kavram haritaları oluşturma.
- Resim ve kelime eşleştirme aktiviteleri.
- Yapılandırılmış soru-cevap çalışmaları.
Örnek Materyal ve Yönergeler:
- Materyal: Resim kartları, hikaye kitapları, eşleştirme tabloları.
- Yönerge: “Şimdi bu resme bakalım. ‘Elma’ ve ‘meyve’ arasında nasıl bir ilişki var? Açıkla.”
2. Evre: Uygulama Evresi
Bu evrede çocuk, sözcükler ve cümleler arasındaki anlam ilişkilerini günlük hayatında uygulamaya başlar. Çalışmalar, hem okulda öğretmen rehberliğinde hem de evde ebeveyn desteğiyle yapılır.
Okulda Öğretmen Tarafından:
- Kelime Eşleştirme Çalışmaları:
- Çocuk, bir kelime ile onunla ilişkili bir diğer kelimeyi eşleştirir. Örneğin: “Ayakkabı – Giysi.”
- Örnek Aktivite: “Bu kelimeyi eşleştir: ‘Sandviç’ ile ‘Yiyecek’ arasında nasıl bir ilişki var?”
- Cümle Tamamlama Çalışmaları:
- Çocuğa yarım bırakılmış bir cümle verilir ve tamamlaması istenir. Tamamlama sırasında anlam ilişkilerini dikkate alması sağlanır.
- Örnek Yönerge: “Bir cümle tamamla: ‘Sabah kahvaltıda…’.”
Evde Ebeveynler Tarafından:
- Günlük Yaşamdan Örnekler:
- Çocuk, evde kullanılan eşyalar ya da yapılan aktiviteler hakkında anlam ilişkileri kurar.
- Ebeveyn Yönergesi: “Bu masada bulunan eşyalar arasında nasıl bir ilişki var? Anlat.”
- Hikaye Anlatımı:
- Çocuk, bir hikaye okur ya da dinler ve hikayede geçen kelimelerle ilişkili başka kelimeler bulmaya çalışır.
- Örnek Aktivite: “Hikayedeki ‘okul’ kelimesi ile ‘ders’ kelimesi arasında nasıl bir ilişki var?”
3. Evre: Pekiştirme Evresi
Bu evrede çocuk, sözcükler ve cümleler arasındaki anlam ilişkilerini günlük konuşma ve etkinliklerinde daha doğal bir şekilde kullanmayı öğrenir.
Okulda Öğretmen Tarafından:
- Grup Çalışmaları:
- Çocuk, bir grup çalışmasında diğer öğrencilerle anlam ilişkileri kurarak kelime oyunları oynar.
- Örnek Aktivite: “Bir hikaye oluşturun ve hikayedeki kelimeleri anlamlarına göre gruplayın.”
- Kavram Haritası Çalışmaları:
- Çocuk, bir kavram haritası üzerinde sözcükleri bağlamına göre gruplandırır.
- Örnek Yönerge: “Bir ‘yemek’ kavram haritası yapalım. Hangi sözcükler bu haritaya ait olabilir?”
Evde Ebeveynler Tarafından:
- Günlük Hayatta Pekiştirme:
- Çocuk, günlük aktiviteler sırasında kullanılan kelimeler arasında anlam ilişkileri kurar.
- Ebeveyn Yönergesi: “Yemek yaparken kullandığımız ‘tencere’ ve ‘kaşık’ arasında nasıl bir ilişki var?”
- Aile Sohbetleri:
- Çocuk, aile bireyleriyle yaptığı sohbetlerde anlam ilişkilerini konuşmalarına dahil eder.
- Örnek Aktivite: “Bugün okulda hangi kelimelerle karşılaştın? Bu kelimelerin anlamları arasında nasıl bir bağ kurabilirsin?”
4. Evre: Genelleme Evresi
Bu evrede çocuk, sözcükler ve cümleler arasındaki anlam ilişkilerini farklı kişi, ortam ve durumlarda doğal bir şekilde kullanmayı öğrenir.
Okulda Öğretmen Tarafından:
- Sınıf Sunumları:
- Çocuk, bir konuda sunum yapar ve kullandığı sözcükler arasında anlam ilişkilerini açıklar.
- Örnek Aktivite: “Bir sunum yap ve kullandığın kelimelerin birbirine nasıl bağlı olduğunu açıklamaya çalış.”
- Tartışma ve Münazara Çalışmaları:
- Çocuk, sınıf içi tartışmalara katılır ve konuşmalarında kelime anlamlarını bağlamsal olarak açıklar.
- Örnek Yönerge: “Bir tartışmada kelimelerin anlamlarını bağlayarak fikirlerini ifade et.”
Evde Ebeveynler Tarafından:
- Toplum İçinde Uygulama:
- Çocuk, dış çevrede (örneğin, bir alışveriş sırasında) anlam ilişkilerini fark eder ve ifade eder.
- Ebeveyn Yönergesi: “Market alışverişi sırasında hangi ürünlerin birbiriyle ilgili olduğunu düşünüyorsun?”
- Sosyal Etkinliklerde Pekiştirme:
- Çocuk, arkadaşlarıyla oynadığı oyunlarda ya da katıldığı etkinliklerde anlam ilişkilerini kullanır.
- Örnek Aktivite: “Arkadaşlarınla oynadığınız oyunda geçen kelimeler arasında nasıl bağlar kurabilirsin?”
Genel Sonuç
Bu planın sonunda çocuk, günlük hayatında karşılaştığı sözcükler ve cümleler arasında anlam ilişkilerini kurma becerisini kazanır ve bu beceriyi farklı durumlarda etkili bir şekilde uygular. Anlam ilişkilerini kavramak, çocuğun dil gelişimini destekler, iletişim becerilerini güçlendirir ve öğrenme süreçlerine katkıda bulunur. Hem öğretmen hem de ebeveynlerin desteğiyle bu beceri kalıcı hale getirilir.
