Hedef: Kekemeliğine Yönelik Olumsuz Duygusal Tepkileriyle Başa Çıkar

1. Evre: Beceri Tanıtma Evresi

Bu evrede çocuğun, kekemelik nedeniyle yaşadığı olumsuz duygusal tepkileri fark etmesi ve bu duygularla başa çıkmayı öğrenmesi hedeflenir. Çocuk, kekemelikle ilgili özgüvenini artıracak beceriler geliştirir.

Bu beceriyi kazanması halinde:

  • Kekemeliğin hayatının doğal bir parçası olduğunu kabul eder.
  • Stres, kaygı ve utanç gibi olumsuz duygularla başa çıkma yeteneği gelişir.
  • Sosyal ilişkilerde daha rahat ve özgüvenli hale gelir.

Ulaşmak istediğimiz hedef davranışlar:

  1. Kekemeliğiyle ilgili duygularını tanır ve ifade eder.
  2. Kekemelik sırasında yaşadığı kaygıyı kontrol eder.
  3. Olumsuz tepkilere karşı olumlu bir yaklaşım sergiler.
  4. Sosyal etkileşimlerde kendini ifade etmekten kaçınmaz.

Kullanılabilecek öğretim yöntemleri:

  • Bilişsel davranışçı terapi (BDT) teknikleri.
  • Duygu farkındalığı ve tanımlama çalışmaları.
  • Rahatlama teknikleri ve nefes egzersizleri.

Örnek Materyal ve Yönergeler:

  • Materyal: Duygu kartları, nefes egzersizi rehberleri.
  • Yönerge: “Kendini endişeli hissettiğinde bir derin nefes al, konuşmadan önce sakinleştiğini hisset ve duygularını bana anlat.”

2. Evre: Uygulama Evresi

Bu evrede çocuk, okulda ve evde kekemelikle ilgili olumsuz duygularını yönetmeyi öğrenir. Öğretmen ve ebeveyn rehberliğinde uygulamalar yapılır.

Okulda Öğretmen Tarafından:

  1. Duygu Paylaşımı Çalışmaları:
    • Çocuğun kekemelikle ilgili hissettiklerini anlatabileceği güvenli bir ortam oluşturulur. Öğretmen, bu duyguları anlaması için rehberlik eder.
    • Örnek Aktivite: “Kekemelik sırasında nasıl hissettiğini bize anlat. Bu duyguları azaltmak için neler yapabiliriz?”
  2. Rahatlama Teknikleri:
    • Çocuğa, konuşma öncesinde ve sırasında rahatlama sağlayacak nefes egzersizleri öğretilir.
    • Örnek Yönerge: “Bir cümle söylemeden önce üç kez derin nefes al ve yavaşça nefes ver.”

Evde Ebeveynler Tarafından:

  1. Duygu Tanımlama ve İfade Etme:
    • Ebeveyn, çocuğa gün boyunca yaşadığı duyguları tanımlayıp ifade etmesine yardımcı olur.
    • Ebeveyn Yönergesi: “Bugün konuşurken endişeli hissettin mi? Hangi anlarda bu duyguyu yaşadığını düşünüyorsun?”
  2. Pozitif Geri Bildirim Verme:
    • Çocuk, konuşma sırasında olumlu bir şey yaptığında ebeveyn tarafından ödüllendirilir ve cesaretlendirilir.
    • Örnek Aktivite: “Bugün çok güzel bir şekilde kendini ifade ettin. Bu gerçekten harikaydı.”

3. Evre: Pekiştirme Evresi

Bu evrede çocuk, kekemelikle ilgili olumsuz duygusal tepkilerini kontrol etme becerisini doğal bir şekilde kullanmayı öğrenir.

Okulda Öğretmen Tarafından:

  1. Grup Çalışmaları:
    • Çocuk, arkadaşlarıyla grup çalışmalarına katılır ve kendini ifade ederken rahatlama tekniklerini kullanır.
    • Örnek Aktivite: “Arkadaşlarına bir hikaye anlat ve konuşurken rahatlamak için öğrendiğin teknikleri uygula.”
  2. Drama ve Rol Oynama:
    • Çocuk, rol oynama etkinliklerinde farklı sosyal durumları deneyimler ve olumsuz duygularını kontrol eder.
    • Örnek Yönerge: “Bir tiyatro sahnesinde konuşma sırası sende. Duygularını kontrol ederek rolünü oyna.”

Evde Ebeveynler Tarafından:

  1. Günlük Konuşma Pekiştirme:
    • Çocuk, günlük konuşmalar sırasında rahatlama tekniklerini kullanarak kendini ifade eder. Ebeveyn, bu süreçte rehberlik eder.
    • Ebeveyn Yönergesi: “Konuşurken kendini rahat hissettiğin bir anı düşün. Aynı duyguyu bu konuşmada da yaşamaya çalış.”
  2. Başarı Hikayeleri Paylaşma:
    • Çocuk, kekemelikle başa çıktığı anları aile bireyleriyle paylaşır ve bu anlar takdir edilir.
    • Örnek Aktivite: “Bugün kendini ifade ettiğin güzel bir anı anlat. Bu başarıyı birlikte kutlayalım.”

4. Evre: Genelleme Evresi

Bu evrede çocuk, kekemelikle ilgili olumsuz duygularını farklı sosyal ortam ve kişilerle başa çıkabilecek şekilde yönetir.

Okulda Öğretmen Tarafından:

  1. Sosyal Etkinliklere Katılım:
    • Çocuk, okul etkinliklerinde (örneğin, münazaralar, sunumlar) kendini ifade ederken duygularını kontrol etmeyi öğrenir.
    • Örnek Aktivite: “Bir sunum yap ve sunum sırasında kendini rahatlatmak için öğrendiğin teknikleri uygula.”
  2. Farklı Sosyal Senaryolarda Uygulama:
    • Çocuk, farklı sosyal rollerle (örneğin, bir konuşmacı ya da bir müşteri) duygusal tepkilerini kontrol ederek iletişim kurar.
    • Örnek Yönerge: “Bir müşteri gibi davran ve mağaza çalışanına sormak istediğin bir soruyu rahatça sor.”

Evde Ebeveynler Tarafından:

  1. Toplum İçinde Pratik:
    • Çocuk, toplum içinde (örneğin, markette ya da parktaki bir arkadaşla) rahatlama tekniklerini kullanarak konuşma yapar.
    • Ebeveyn Yönergesi: “Markette bir çalışanla konuşurken öğrendiğin teknikleri hatırla ve konuşmaya başlamadan önce derin bir nefes al.”
  2. Olumlu Geri Bildirimlerle Güçlendirme:
    • Çocuk, olumsuz bir tepki aldığında ebeveyn, bu durumu pozitif bir şekilde yorumlayarak çocuğun kendine güvenmesini sağlar.
    • Örnek Aktivite: “Bugün zor bir durumda bile kendini çok güzel ifade ettin. Bu senin için büyük bir adım.”

Genel Sonuç

Bu planın sonunda çocuk, kekemelikle ilgili olumsuz duygusal tepkilerini tanımayı ve yönetmeyi öğrenir. Bu beceri, çocuğun sosyal hayata daha güçlü bir şekilde katılmasını ve iletişimde daha rahat olmasını sağlar. Hem öğretmen hem de ebeveynlerin sürekli desteğiyle, çocuk bu beceriyi farklı ortam ve kişilerde etkili bir şekilde uygulayabilir.